Mentionsy

Naukowe checklisty | Otwarta nauka w Centrum Kopernika #14

W tym odcinku zajmiemy się tym, czy checklisty mogą się przydać w pracy naukowej i jeśli tak, to w jaki sposób. Przedstawimy przykładowe listy przydatne w procesie transparentnego raportowania, udostępniania danych, recenzowania czy ustalania autorstwa. Omówimy też użyteczność lab manuala i pokażemy kilka przykładowych dokumentów tego typu.

Gospodarzami podcastu są dr Katarzyna Jaśko (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr Bartosz Janik (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu „Otwarta Nauka w Centrum Kopernika”.

Literatura i linki:

Aczel, B., Szaszi, B., Sarafoglou, A. et al. A consensus-based transparency checklist. Nat Hum Behav 4, 4–6 (2020). https://doi.org/10.1038/s41562-019-0772-6 https://www.nature.com/articles/s41562-019-0772-6

Transparency Checklist: http://www.shinyapps.org/apps/TransparencyChecklist/

Data Sharing checklist: https://www.teamscopeapp.com/data-sharing-checklist

UK Research Integrity Office Recommended Checklist for Researchers: https://ukrio.org/wp-content/uploads/UKRIO-Recommended-Checklist-for-Researchers.pdf

Reviewer checklist: https://editorresources.taylorandfrancis.com/REVIEWER-GUIDELINES/REVIEW-CHECKLIST/

Contributor Roles Taxonomy - https://credit.niso.org/about/

Aly, M. (2018). The key to a happy lab life is in the manual. Nature, 561(7721), 7-8. https://www.nature.com/articles/d41586-018-06167-w

Peelle Lab Manual: http://jpeelle.net/peellelab_manual.pdf

Aly Lab Manual: https://github.com/alylab/labmanual/blob/master/aly-lab-manual.pdf

Pojęcie „otwartej nauki” przywoływane jest nieustannie w aktualnych dyskusjach toczonych w środowisku naukowym. Rozumie się przez nie otwarty (nieodpłatny i nieograniczony czasowo ani terytorialnie) dostęp do publikacji naukowych, a także udostępnianie przez naukowców zarówno wyników badań, jak i zgromadzonych danych oraz algorytmów wykorzystanych do ich przetwarzania. Celem postulowanych przez zwolenników „otwartej nauki” praktyk i rozwiązań jest zwiększenie przejrzystości całego procesu prowadzenia badań naukowych i publikacji ich wyników, unikanie patologii (takich jak oszustwa naukowe) i zwiększenie społecznego zaufania do nauki. Postulaty te wyłoniły się m.in. w odpowiedzi na kryzys replikacyjny, który obejmuje coraz większą liczbę dyscyplin naukowych, wstrząsa podstawami naszej wiedzy i podkopuje społeczne zaufanie do samej nauki. Nie mamy wątpliwości, że nauka odpowiedzialna społecznie musi spełniać kryteria “otwartej nauki”.

Wracamy po przerwie, długiej przerwie i dużo myśleliśmy o tym, o czym chcemy mówić po dużej przerwie. I mieliśmy taki pomysł, żeby może coś użytecznego powiemy. Tak, że będzie teraz odcinek taki aplikacyjny. To znaczy taki odcinek, po którym każdy kto jest zainteresowany nauką, czyją robi czy nie, będzie sobie mógł coś zrobić w domu z tym związanym. Ale jak nie robi nauki, to muszą uśleć. Ale może sobie pomyśleć, wymyślić, że chciałby robić naukę, wymyśli sobie, może zawsze tak zrobić....