Mentionsy

"Zwycięski luty" 1948. Jak komuniści przejęli Czechosłowację | opowiada: Mariusz Surosz

W przeciwieństwie do Polski pierwsze powojenne władze nie wjechały do Czechosłowacji na pancerzach sowieckich czołgów; w każdym razie nie do końca. Pełne przejęcie kontroli nad krajem, który w 1945 roku wyzwoliła co prawda od wschodu Armia Czerwona, ale od zachodu wojska amerykańskie i którego stolica wyzwoliła się sama, zajęło Moskwie jeszcze prawie trzy lata.

Doszło do tego dopiero pod koniec lutego 1948 roku, określanego przez samych komunistów mianem "Vítězného února" - zwycięskiego lutego.

W dziewiętnastym odcinku Czechostacji, o tych wydarzeniach - i tym co do nich doprowadziło - opowiada historyk, pisarz i przewodnik po Pradze Mariusz Surosz.
Jest więc i o dwukrotnie abdykującym prezydencie Edvardzie Beneszu, który razem z Tomaszem G. Masarykiem stworzył Czechosłowację i o synie Masaryka, Janie, którego niewyjaśniona do dzisiaj śmierć - jak mówi Mariusz Surosz -  zamyka okres przejmowania przez ZSRR państw Europy Środkowej i Wschodniej i definitywnie przekreśla ich nadzieję na możliwość ułożenia się ze Stalinem.

Jest też o Klemencie Gottwaldzie, piekielnie zręcznym i cynicznym przywódcy czechosłowackich komunistów. I o koncesjonowanej i chwiejnej demokracji pierwszych powojennych lat. I o tym, dlaczego kierujący emigracyjnymi władzami Benesz jeszcze w 1943 roku zgodził się na umowę sojuszniczą ze ZSRR.

A nad wszystkim unosi się złowrogi duch Układu Monachijskiego i kolaboracji części przedwojennych elit z Niemcami.

Przy okazji słuchaczom zainteresowanym historią Czech i Czechosłowacji polecam  dwie książki Mariusza Surosza: Pepiki: dramatyczne stulecie Czechów oraz  Ach, te Czeszki. W obu, poprzez przedstawienie sylwetek kilkunastu wybranych postaci dzisiejszy rozmówca Czechostacji pokazuje burzliwą i tragiczną historię najnowszą południowych sąsiadów Polski.

Jeśli odcinek Wam się spodoba, możecie postawić mi wirtualną kawę w serwisie Buy Coffee.

Z góry dziękuję.

* Zdjęcie na okładce: Luty 1948, Ludowe Milicje maszerują przez Most Karola
* W jinglu podcastu wykorzystuję fragment IX symfonii "Z Nowego Świata" autorstwa Antonina Dvořáka, pochodzącego z MUSOPEN.ORG

tu Czechostacja. Śmierć Jana Masaryka zaliczana do tych trzech defenestracji praskich, jest to symboliczny koniec demokracji nie tylko w Czechosłowacji, ale w całej środkowej Europie i koniec marzeń, że w jakiś sposób kraje Europy Środkowej i Wschodniej będą w stanie się ułożyć w Sowietarstwie. Czy ten utwór ma coś wspólnego z Szwajkiem i Krecikiem? Pewnie wiele osób w Polsce tego nie wie, ale też stworzył go Czech Antonin Dżwożak. Generalnie chociaż jesteśmy sąsiadami, niewiele o sobie...