Mentionsy

8. STRACHOWSKI // JASIOŁEK // Wzornictwo PRL-u: nostalgia i nowoczesność

Fotele 366 i RM58, fajanse z Włocławka i figurki z Ćmielowa – wszyscy je widzieliśmy w mieszkaniach znajomych lub modnych kawiarniach. Ba! Coraz częściej można zobaczyć je także w muzealnych gablotach. Nie ma roku, w którym nie odbywa się przynajmniej kilka wystaw poświęconych polskiemu wzornictwu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Ale kiedy i właściwie dlaczego powstałe wtedy przedmioty stały się tak popularne? Czy to sentyment za „epoką dziadków”, podobny temu, który w połowie zeszłego stulecia kazał przychylniej spojrzeć na secesję? A może to kolejna „moda retro”, która trafiła nad Wisłę z opóźnieniem?

Istotna jest jeszcze jedna kwestia: czy „kolorowy PRL” z książek i wystaw nie przesłonił nam tego prawdziwego? Polski „new look” nie był przecież dostępny dla każdego. Wiele z produktów, które traktujemy jako ikoniczne dla tej epoki, trafiało przede wszystkim na eksport, a to, co zostało w kraju nie zawsze spełniało oczekiwania odbiorców. Fabryki borykały się przecież z brakiem materiałów czy dobrej jakości barwników.

Czy zatem mamy do czynienia z nostalgią za niebyłą przeszłością? Byłoby to krzywdzące uproszczenie. W modzie na styl zwany czasem z angielska „mid century modern” rozpoznać można nie tylko tęsknotę za „staroświecką nowoczesnością”, ale także docenienie oszczędnej elegancji modernizmu. Czy tego chcemy czy też nie jesteśmy bowiem jego dziedzicami. Stamtąd przychodzimy i tam też intuicyjnie szukamy swoich korzeni.

O tym, czy polski „new look” cieszył się zainteresowaniem krajowych odbiorców, jak rodzimi projektanci dostosowali się do oczekiwań zagranicznych rynków i czy jest jeszcze coś do odkrycia w powojennym polskim wzornictwie rozmawiałem z Katarzyną Jasiołek.