Mentionsy

"Ten dźwięk wywołał salwy śmiechu w całym bloku w Kijowie" - Oksana Zabużko o życiu pod bombami #OnetAudio

[AUTOPROMOCJA] Pełnej wersji podcastu posłuchasz w aplikacji Onet Audio   W najnowszym odcinku podcastu „Rachunek sumienia" gościem Magdaleny Rigamonti jest Oksana Zabużko – jedna z najwybitniejszych współczesnych pisarek ukraińskich. Rozmowa toczy się wokół rachunku sumienia Europy, literatury jako narzędzia walki z zakłamaniem i doświadczenia życia w oblężonym Kijowie. Zabużko ostrzega, że Europa wciąż nie rozumie skali zagrożenia ze strony Rosji. Wskazuje na wieloletnią propagandę zakorzenioną w rosyjskiej literaturze popularnej, która przygotowywała społeczeństwo do wojny. Krytykuje zachodnią slawistykę za ignorowanie tych sygnałów i za romantyzowanie rosyjskiej kultury. Pisarka mówi o Ukrainie jako kraju, który przestał pukać do drzwi Europy – teraz walczy. Opowiada o zmianie perspektywy: z osi wschód-zachód na pionową oś północ-południe, gdzie kraje takie jak Rumunia, Mołdawia czy państwa nordyckie stają się realnymi partnerami w budowaniu pasa bezpieczeństwa. Zabużko nie unika trudnych tematów – mówi o rozczarowaniu polityką Polski wobec Ukrainy, o antyukraińskiej retoryce w kampanii wyborczej, ale też o konieczności budowania wspólnoty mimo przeszkód. Kulminacją rozmowy jest osobiste świadectwo życia w Kijowie pod ostrzałem. Pisarka opisuje nocne naloty, dźwięki dronów przypominające kosiarki, strach i gniew, który jednoczy społeczeństwo. Wzruszająca jest jej opowieść o śmieciarce – dźwięku życia, który zwiastuje powrót do normalności między falami wybuchów. To rozmowa o literaturze jako sumieniu, o wojnie jako codzienności i o Europie, która musi się obudzić – bo, jak mówi Zabużko, „jesteśmy już w trakcie trzeciej wojny światowej".

Na jaką katastrofę my czekamy? Na trzecią wojnę? Moim względem jesteśmy już w trakcie. Kiedy ten dźwięk tego dronu zniżającego się, to... Jaki to jest dźwięk? Ja pamiętam taki... Ten metaliczny dźwięk tej kosarki tej mechanicznej. A zaraz po tym idzie babach, babach, babach, babach. To już nasza ochrona. No ochrona przeciętnicza. Kiedy między tymi dwiema falami tych dźwięków, tej symfonii śmierci, nagle słyszy się zupełnie inny grzmot metaliczny, jakiś dziwny, w pierwszej chwili nie wiadomo...