Mentionsy

6. Alergia wczoraj i dziś - dr Sławomir Białek

Wykład dr. Sławomira Białka z Katedry Biochemii i Chemii Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego odbył się w ramach XVI Festiwalu Nauki w Warszawie [22 września 2012 r.]

Najstarszym zapisem reakcji alergicznej jest opis śmierci faraona Menesa (XVII w. p.n.e.) – zmarł on nagle po użądleniu przez szerszenia. Uczulenia na mleko i biały ser także znane były już w starożytności. Pierwszym lekarzem, który zaczął badać alergie był Hipokrates. Doszedł do wniosku, że uczulenia zależne są od … temperamentu. Pojęcie „alergia” pojawiło się dopiero w 1906 r.

Obecnie można już mówić o epidemiologii chorób alergicznych. Wykazano, że w krajach wysokorozwiniętych liczba zachorowań podwaja się co 15 lat. Najwięcej osób skarży się na alergiczny nieżyt nosa, astmę, dolegliwości dermatologiczne i objawy związane z ukąszeniem owadów. Te objawy dotyczą głównie osób dorosłych. Alergie pokarmowe występują zaś głównie wśród dzieci.

Alergia to rodzaj nadwrażliwości na dane czynniki, nie powodujące objawów u innych osób. Prawdopodobieństwo uczulenia rośnie jeśli rodzice są alergikami. Ponadto alergii sprzyjają niekorzystne warunki otoczenia: urbanizacja, zanieczyszczenie powietrza, nowe rodzaje materiałów budowlanych, wysoka wilgotność w mieszkaniach, nadmierne stosowanie antybiotyków. Okazuje się, że znaczenie ma również wielkość rodziny oraz obszar zamieszkania: liczba rodzeństwa jest odwrotnie proporcjonalna do częstości występowania chorób. Co ciekawe, ta reguła nie dotyczy braci.  Jeśli chodzi o obszar, alergiczny nieżyt nosa rzadziej dotyczy mieszkańców wsi.

Alergeny dzielić można na sezonowe i całoroczne. Mogą wywoływać szereg objawów, które najczęściej zaczynają się od chorób oczu (atopowe zapalenie spojówek), kataru (alergiczny nieżyt nosa), czy chorób skóry (zaczerwienienia, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry). Najczęściej uczulają pyłki drzew (leszczyna, brzoza, olcha) i chwasty. Warto śledzić kalendarz pylenia roślin przed planowanymi pracami w ogrodzie czy planując wakacje. Nieprawidłowe postępowanie w przypadku alergii może prowadzić do powikłań w wyniku których dochodzi m.in. do astmy!

Dr Sławomir Białek przedstawia również metody łagodzenia alergii i ich skuteczność m.in. immunoterapię swoistą, czyli odczulanie. To obecnie najbardziej popularna i skuteczna metoda walki z nadwrażliwością.

Pierwsza informacja, jaka pojawiła się na temat alergii, to jest rok 2641 p.n.e. tablica grobowa Faraona Menesa, który zginął z powodu ukąszenia przez osę. Najprawdopodobniej był to efekt rozwiniętego u niego obrzęku na czyniu ruchowego. To, co dziś nazywamy obrzękiem klinkiego, po prostu udusił się. Również w starożytności w Talmudzie Babilońskim opisywano przypadki uczulenia na białka mleka growiego. Podawano też pierwsze takie możliwości leczenia tego uczulenia odpowiednio przygotowan...