Mentionsy

O prawach człowieka po ludzku
07.11.2025 08:04

#30 Nawet wojny mają zasady. Chaos wojny i prawa człowieka

Międzynarodowe prawo humanitarne, prawo konfliktów zbrojnych, prawo wojenne – wszystkie te określenia dotyczą zasad prowadzenia wojny i obejmują m.in. ochronę ludności cywilnej, zakaz atakowania szpitali czy szkół, zakaz brania zakładników, humanitarne traktowanie jeńców wojennych.   

Czy te zasady jeszcze obowiązują? Czy da się upominać o prawa człowieka i humanitaryzm podczas wojny czy naiwnością jest myśleć, że będą przestrzegane? A może pytanie powinniśmy postawić inaczej – czy możemy sobie pozwolić na milczenie, gdy są łamane?   

O prawie wojennym w praktyce, o ochronie ludności cywilnej podczas konfliktów zbrojnych, o mitach dotyczących prawa humanitarnego oraz o tym, czy da się wpłynąć na bieg wydarzeń Joanna Zawada rozmawia z dr hab. prof. UW Patrycją Grzebyk oraz Dominiką Sokołowską, ekspertką Amnesty International w dziedzinie edukacji.  

Nie zabraknie tematu broni autonomicznej, odpowiedzialności korporacji czy obowiązków państwa wobec ludności cywilnej nie tylko podczas wojny, a zanim do niej dojdzie. Przedstawimy również projekt Amnesty “No War, Know Rights” (“Nie dla wojny, znaj prawa”) i podpowiemy, gdzie szukać materiałów. Zastanowimy się też, czy Polska jest gotowa na wybuch wojny i co powinniśmy wiedzieć i zrobić, zanim dojdzie do konfliktu. 

Gościnie:   

dr hab. prof. Uniwersytetu Warszawskiego Patrycja Grzebyk - prezydentka Network on Humanitarian Action (NOHA) oraz dyrektorka NOHA na Uniwersytecie Warszawskim, członkini Zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego, członkini Doradczego Komitetu Prawnego przy Ministrze Spraw Zagranicznych. 

Dominika Sokołowska - ekspertka Amnesty International w dziedzinie edukacji. 

--- 

Więcej o projekcie "No War, Know Rights": https://www.amnesty.org.pl/no-war-know-rights/

Gaza umiera. Nie pozwól na milczenie – podpisz petycję: https://www.amnesty.org.pl/akcje/petycja__gaza_umiera/  

Czy można usprawiedliwić ludobójstwo? 

https://open.spotify.com/episode/2C3X688SO4eAi2RDmMfgd6?si=044f4ab75c4c4337  

Strefa Gazy: ludobójstwo na naszych oczach 

https://open.spotify.com/episode/3bVr441XjnWTNhQH54FuHs?si=3758240354814339  

Raport: https://www.amnesty.org.pl/raport-ludobojstwo-w-strefie-gazy/  

Jak sądzi się najcięższe zbrodnie? https://open.spotify.com/episode/5PFUhNjPfMkSGQvJKLhhzk?si=7081596491b04933 

Odcinek został nagrany w Domu w Alejach, filii Domu Kultury Śródmieście w Warszawie. 

--- 

Rozdziały: 

00:00 – Wstęp 

02:13 - Idea prawa humanitarnego, czyli jak jeden człowiek może zapoczątkować łańcuch zmian 

5:18 - Prawo wojenne a nowe technologie i broń autonomiczna 

9:02 - Czy prawo humanitarne jeszcze działa? Strefa Gazy a presja na arenie międzynarodowej  

17:26 - Czy działania oddolne mają sens? Polska wobec prawa humanitarnego 

22:05 - O projekcie edukacyjnym „No War, Know Rights” 

25:56 - Gdzie szukać materiałów edukacyjnych? 

29:03 - Miny przeciwpiechotne a bezpieczeństwo. Kto ginie na polach minowych?  

34:16 - O odpowiedzialności korporacji w konfliktach zbrojnych 

37:09 - Big Tech i media społecznościowe a rozkręcanie nienawiści i wojna informacyjna 

40:16 - Czy Polska jest gotowa na wybuch wojny?