Mentionsy

Raport o stanie świata Dariusza Rosiaka
01.12.2025 16:00

Raport o książkach – Grażyna Plebanek „Pola”

„Polka. Słowo, w którym tkwi życie. Chwyciłam się go jak obietnicy” – pisze o swojej babce, Apolonii Machczyńskiej-Świątek, jej jedyna wnuczka, Grażyna Plebanek.


Apolonia Machczyńska-Świątek w czasie II wojny światowej ukrywała Żydów, którym udało się uciec przed likwidacją getta w Kocku. W styczniu 1943 roku została zastrzelona przez Niemców. Dzięki zeznaniom jednej z uratowanych Żydówek, Rywki Goldfinger, została uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.


O Apolonii, przez najbliższych nazywanej Polą, napisano i powiedziano bardzo dużo. Zawsze w kontekście jej śmierci — śmierci męczeńskiej, pomnikowej. A Grażyna Plebanek napisała książkę o jej życiu. Choć, jak przyznaje, było to trudne: „Bo babka umierała wiele razy. W Annopolu, w miejscu jej egzekucji. W zeznaniach Niemca. W reportażach. Na scenie”.

Kluczem do napisania opowieści o babce w świetle jej życia, a nie w cieniu śmierci, było wyzwolenie jej historii z tragicznego mitu, w którym to nie ona decydowała o swoim losie, lecz została złożona w ofierze.


Grażyna Plebanek podążała tropem słów i zdań, w których był ruch i życie.


Dlatego o jej książce „Pola. Ukryte życie Apolonii Machczyńskiej-Świątek” najlepiej rozmawiać w ruchu. Tak właśnie zrobiłyśmy, umawiając się na spacer po Brukseli, mieście, w którym autorka mieszka od 20 lat.


Opowieść o Brukseli – mieście w ruchu, w ciągłej przebudowie, gwarnym, hałaśliwym i zachwycającym – przeplata się z opowieścią o życiu Apolonii, Poli, Polki.


Prowadzenie: Agata Kasprolewicz

Gość: Grażyna Plebanek


Książki:

„Pola. Ukryte życie Apolonii Machczyńskiej-Świątek” / Wydawnictwo Agora

„Bruksela. Zwierzęcość w mieście” / Wydawnictwo Wielka Litera


---------------------------------------------

Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠

Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠

Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Dzień dobry. Przy mikrofonie Agata Kasprolewicz. Zapraszam na raport o książkach. Polka, słowo, w którym tkwi życie. Chwyciłam się go, jak obietnice. Piszę w książce o swojej babce, Apolonii Machczyńskiej Świątek, jej jedyna wnuczka, Grażyna Plebanek. Apolonia Machczyńska Świątek w czasie II wojny światowej ukrywała Żydów, którym udało się uciec przed likwidacją getta w Kocku. W styczniu 1943 roku została zastrzelona przez Niemców. Dzięki zeznaniom jednej z uratowanych Żydówek, Rywce Goldfi...

Search in Episode Content

Enter a search term to find specific content in this episode's transcription

Named Entities

Person 7 mentions
Variations: Leopold II
Person 5 mentions
Variations: Grażyny Plebanek
Organization 5 mentions
Variations: Bruksela
Person 4 mentions
Variations: Browninga
Person 3 mentions
Variations: Hanny Kral
Person 2 mentions
Person 2 mentions
Person 2 mentions
Person 2 mentions
Variations: Hanny Krall
Organization 2 mentions
Person 2 mentions
Person 2 mentions
Person 2 mentions
Variations: Fifrek
Person 2 mentions
Variations: Christopher Browning
And 5 more entities...

Recent Episodes