Mentionsy

Umyślnie #12 - Kortyzol - nauka, medycyna, fakty i mity (dr. Katarzyna Skórzewska)

W dzisiejszym odcinku na tapet bierzemy związek/hormon, który przez wielu z nas ma bardzo złą prasę i w zasadzie najczęściej można spotkać się z taką narracją by jego działanie po prostu niwelować. A mowa oczywiście o kortyzolu, który potocznie zwany jest  hormonem stresu. 

A przecież kortyzol to zdecydowanie nie tylko stres.

To także energia, mobilizacja, rytm dobowy, czujność.

To hormon, który każdego ranka dosłownie budzi nas do życia.

Tym razem rozmawiam z dr Katarzyną Skórzewską – endokrynolożką, ginekolożką i autorką książki „Kortyzol. Jak oswoić hormon, który rządzi twoim życiem”. Mówimy o tym, czym kortyzol naprawdę jest z perspektywy biologii, medycyny, neurobiologii i codziennego funkcjonowania. I przede wszystkim - jak nauczyć się żyć z nim „w zgodzie” i długofalowym zdrowiu. 

Rozbieramy na czynniki pierwsze:

~ jak działa oś podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA) i dlaczego kortyzol jest hormonem niezbędnym do życia,

~ kiedy kortyzol jest naszym sprzymierzeńcem, a kiedy zaczyna działać przeciwko nam,

~ dlaczego mit „kortyzol = zło” jest nie tylko uproszczeniem, ale bywa realnie szkodliwy,

~ czym jest poranny pik kortyzolu (cortisol awakening response) i jak wspierać rytm dobowy zamiast go tłumić,

~ jak wygląda pulsacyjność i rytmiczność wydzielania kortyzolu – i dlaczego ważny jest nie tylko jego poziom, ale też czas,

~ jak kortyzol wchodzi w relacje z innymi hormonami

~ jak przewlekły stres, sen, dieta, ruch, kawa, trening i regeneracja wpływają na regulację osi HPA,

~ kiedy i jak badać kortyzol, jakie są pułapki interpretacyjne i najczęstsze błędy diagnostyczne.

Omawiam także wpływ kortyzolu na hipokamp, korę przedczołową i regulację emocji oraz jego relację z neuroplastycznością. To rozmowa o tym, że problemem nie jest stres sam w sobie, ale brak powrotu do równowagi.

Odcinek powstał we współpracy z Benefit Systems, twórcą platformy MultiLife (⁠www.multi.life⁠)  — narzędzia, które wspiera codzienny dobrostan, zdrowie i równowagę. MultiLife i MultiSport to nie tylko dostęp do aktywności fizycznej, ale także do wiedzy, programów i praktyk wspierających zdrowie psychiczne, regenerację i promujących medycynę stylu życia. Z marką Benefit Systems współpracuję już od dłuższego czasu — łączy nas wspólna misja edukacji prozdrowotnej, promowania świadomego stylu życia i pokazywania, jak poprzez małe codzienne decyzje.

Witam Was w podcaście Umyślnie. Nazywam się dr Asia Wojsiat, jestem neurobiolożką, neurochemiczką i przez ostatnie lata pracuję nad tym, by lepiej zrozumieć, co wpływa na ludzki dobrostan, jak działa mózg, co kreuje nasz zdrowy umysł i to, co nazywamy ludzkim doświadczeniem. Umyślnie to przestrzeń do rozmów i refleksji o neuronałce, psychologii, stresie i jego regulacji, ale też o tym, co daje ukojenie, o naturze, prostym życiu i medycynie stylu życia. Razem z gośćmi i czasem sama przyglądam...